بارنامه (B/L یا BoL Bills Of Lading)، یکی از مهم‌ترین اسناد تجاری در حوزه حمل و نقل بین‌المللی است که جزئیات ارسال و تحویل کالا را ثبت می‌کند. این سند به‌صورت رسمی و حقوقی، مالکیت کالا و شرایط تحویل آن را مشخص می‌کند و نقش مهمی در حفظ حقوق و تعهدات طرفین در قراردادهای تجاری دارد. B/L بر اساس نوع حمل‌ونقل، انواع مختلفی دارند که هر کدام ویژگی‌ها و استفاده‌های خاص خود را دارند. به‌عنوان مثال، بار نامه‌های دریایی، هوایی، جاده‌ای و راه‌آهنی به ترتیب برای حمل و نقل دریایی، حمل و نقل هوایی، حمل و نقل زمینی و حمل و نقل ریلی استفاده می‌شوند. هر کدام از این انواع بارنامه، الزامات و مشخصات خاص خود را دارند.
B/L یک سند حقوقی است که بین صاحب بار و شرکت حمل‌ونقل‌کننده امضا می‌شود. این سند حاوی جزئیات مربوط به بار و جابه‌جایی آن است و باعث می‌شود تا طرفین قرارداد بدانند که باید چه مواردی را انجام دهند. بار نامه به‌عنوان یک سند قانونی، حقوق و وظایف طرفین را تعیین می‌کند.
این سند به صاحب بار امکان می‌دهد که در صورت بروز مشکلات در جابه‌جایی بار، از حقوق خود استفاده کند و در صورت لزوم از مراجع قضایی بهره ببرد. بنابراین، اهمیت بار نامه به‌عنوان یک سند حقوقی بسیار بالا است و صحیح بودن محتوای آن برای طرفین بسیار حیاتی خواهد بود.
از این رو، باید در امضای B/L دقت کاملی داشته باشیم و اطمینان حاصل کنیم که تمامی شرایط و جزئیات مربوط به جابه‌جایی بار به‌درستی در آن ثبت شده باشد. این سند به صاحب بار اطمینان می‌دهد که حمل‌ونقل بار به‌صورت مطابق با توافقات قرارداد انجام خواهد شد. در صورت بروز هرگونه مشکلات و خسارات، حقوق و وظایف طرفین مشخص و قابل اجرا خواهند بود.
در هر بار نامه‌ای، مشخصات کامل گیرنده، فرستنده و شرح دقیق بار باید نوشته شود. این مشخصات شامل موارد زیر هستند:
• مشخصات دقیق ارسال‌کننده و گیرنده بار شامل نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس و …
• آدرس دقیق مکان تحویل بار
• زمان و تاریخ دقیق حضور ارسال‌کننده در مکان بارگیری برای بارگیری محموله
• زمان و تاریخ دقیق حضور گیرنده در مکان بارگیری برای تحویل محموله
• شرح دقیق جزئیات هزینه حمل و نقل (کدام هزینه‌ها برای گیرنده خواهد بود و کدام هزینه‌ها به پای ارسال‌کننده هستند)
• مشخصات کالا از نظر تعداد، وزن و ابعاد (طول، عرض و ارتفاع) به‌صورت دقیق
در ابتدا باید بدانیم که انواع بار نامه در حالت کلی به دو دسته بزرگ قابل معامله (Negotiable) و غیرقابل معامله (Non-Negotiable) تقسیم می‌شوند.
بار نامه‌های قابل معامله، قابلیت نقل و انتقال به اشخاص دیگر را دارند و شخصی که بار نامه را در دست دارد، درواقع مالک و صاحب بار شناخته می‌شود. بار نامه‌های غیرقابل معامله در وجه مالک حقیقی بار صادر می‌شوند، پشت‌نویسی‌شده هستند و قابلیت انتقال به غیر را ندارند.
بار نامه‌ها با توجه به کاربردها و شرایط مختلف حمل و نقلی، انواع مختلفی دارند. در ادامه با برخی از انواع مهم B/L آشنا خواهیم شد:
مزایای این روش بسیار گسترده است:
برای حمل‌ونقل کالاها از طریق هواپیما استفاده می‌شود. این بار نامه شامل اطلاعات مشابه B/L دریایی است؛ با این تفاوت که برای حمل‌ونقل هوایی طراحی شده است. قوانین B/L هوایی به این صورت است که ارسال‌کننده می‌تواند نام و آدرس تحویل‌گیرنده را تا قبل از نشستن هواپیما تغییر دهد. قبل از فرود آمدن هواپیما، فرستنده حتی می‌تواند بار را مرجوع کرده و درخواست بازپس‌گیری آن را ثبت کند.
یک بار نامه هوایی باید اطلاعات زیر را به‌صورت دقیق در خود جای دهد:
• اطلاعات فرستنده و گیرنده (نام، آدرس و …)
• کد ۳ رقمی شرکت هوایپمایی
• کد ۳ حرفی فرودگاه مبدأ و کد ۳ حرفی فرودگاه مقصد
• شماره و تاریخ پرواز
• نرخ حمل واحد وزن بار
• مبلغ کل
• توضیحات و شرح کالا شامل تعداد بسته‌های بار، وزن بار به همراه پالت و بسته‌بندی و وزن معادل حجم بار
برای حمل و نقل کالاها از طریق جاده و اتومبیل‌ها و کامیون‌های حمل بار استفاده می‌شود. این بار نامه اطلاعاتی مانند نام شرکت حمل‌ونقل، مبدأ و مقصد، توضیحات کالا، وزن، ارزش و … را ثبت می‌کند.
برای حمل‌ونقل کالاها از طریق راه‌آهن استفاده می‌شود و اطلاعات مربوط به حمل و نقل را ثبت می‌کند. علاوه‌بر اطلاعات مهم و ذکرشده در بار نامه‌های قبلی، اطلاعاتی نظیر شماره واگن و اطلاعات مورد نیاز گمرک نیز باید در B/L ریلی ذکر شود.
وقتی کشتی یا وسایل نقلیه دیگری که برای حمل بار استفاده می‌شوند، توسط یک شخص یا شرکت به‌طور کامل اجاره شود، B/L چارتر صادر می‌شود. در واقع، بار نامه چارتر یک نوع سند دربست است.
در برخی شرایط، برای حمل یک محموله از مبدأ به مقصد، به استفاده از بیش از یک روش حمل‌ونقل نیاز داریم. در این شرایط، B/L حمل سراسری صادر می‌شود. معمولاً شرکتی که مسئول مرحله اول حمل محموله است، این نوع بار نامه را صادر کرده و مسئولیت ترتیب سایر روش‌های حمل‌ونقل تا مقصد را بر عهده دارد. این B/L قابل معامله است.
این نوع B/L مختص شرکت‌های حمل‌ونقل مرکب است. این سند می‌تواند به‌صورت بار نامه دریایی نیز صادر شود و مهر اتاق بازرگانی بین‌المللی و سازمان فیاتا در آن الزامی خواهد بود. B/L حمل مرکب فیاتا سندی است که برای حمل و تحویل کالا صادر می‌شود و قابلیت معامله و انتقال را دارد.
مشخصات بار
موارد مالی
تمام حقوق مادی و معنوی سایت برای شرکت دادبان تجارت دریا محفوظ است.© 2024
